24 Kasım 2023 tarihli Resmi Gazete yayımlanan İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemi Uygulamaları Kapsamında Hesaplanan Katma Değer Vergisinin İndirim Hakkının Kaldırılmasına Dair Karar ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun 36’ıncı maddesinin Cumhurbaşkanına verdiği “…Cumhurbaşkanı indirim hakkını kısmen veya tamamen kaldırmaya veya yeniden koymaya ve bu şekilde indirim hakkı kısıtlanan mal veya hizmetleri belirlemeye … yetkilidir.” yetki kullanılarak, ithalatta gözetim ve korunma uygulamaları kapsamında hesaplanan katma değer vergilerinin indirim hakkı tamamen kaldırılmıştır.
Kısaca; İthalatta gözetim uygulaması ithal edilecek eşya kıymetinin ilgili tebliğde belirtilen kıymet değerinden düşük olmaması, korunma önlemleri ise bir malın ithalatında uygulanmakta olan gümrük vergilerinde artış yapılması veya miktar sınırlaması ya da bunların kombinasyonu olarak da uygulanabilmesidir.
Burada öncelikle dikkat çekilmesi gereken husus, ithalat işlerinde KDV matrahı üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin tamamının değil sadece ithalatta korunma ve gözetim önlemleri kapsamındaki ürünler için bu ek önlemlerden doğan katma değer vergilerinin indirim hakkı kaldırılmıştır. Bu durumu mevzuat çerçevesinde örnekle açıklayacak olursak;
Kuruyemiş ticareti ile uğraşan VRD A.Ş. 07.07.2023 tarihinde ceviz ihracatçısı konumunda bulunan ABD’den 1 ton=3.500,00-$ olmak üzere toplamda 50-Ton 080231GİTP numaralı kabuklu ceviz ithal edecektir. 07.07.2023 ABD Doları döviz alış kuru= 26,0381-TL (ithalatta beyan yükümlülüğünün bu tarihte doğduğunu varsayımı ile)
3065 sayılı kanunun İthalatta Matrah başlıklı 21’inci maddesi hükmü aşağıdaki gibidir.
“İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen unsurların toplamıdır:
a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler.”
Buna göre ithal cevizin KDV matrahını ve indirim konusu yapılacak KDV tutarının hesaplaması:
Sıra No | Gider Kalemi | Birim Giderler | Hesaplama | Tutar/$ | Tutar/₺ |
1 | CIF bedeli (2+3+4) | 3.650,00-$/Ton |
| 182.500,00 | 4.751.953,25 |
2 | ---ürün bedeli | 3.500,00-$/Ton | 50*3.500,00 | 175.000,00 | 4.556.667,50 |
3 | ---sigorta bedeli | 100,00-$/Ton | 50*100,00 | 5.000,00 | 130.190,50 |
4 | ---navlun | 50,00-$/Ton | 50*50,00 | 2.500,00 | 65.095,25 |
5 | Gümrük Kıymeti |
|
| 182.500,00 | 4.751.953,25 |
6 | Gümrük Vergisi | %15 | 182,500,00*0,15 | 27.375,00 | 712.792,99 |
7 | Ek Mali Yükümlülük | 416,00-$/Ton | 50*416,00 | 20.800,00 | 541.592,48 |
8 | KDV Matrahı (5+6+7) |
|
| 230.675,00 | 6.006.338,72 |
9 | Katma Değer Vergisi (8*0,01) | %0,1 | 230.675,00*0,01 | 2.306,75 | 60.063,39 |
Yukarıdaki hesaplamadan anlaşılacağı üzere; ilgili Tebliğin yayım ve yürürlük tarihi olan 24.11.2023’den önce ithal edilen 50 ton ceviz için katlanılan ve indirim konusu yapılacak KDV tutarı 60.063,39-TL’dir. VRD A.Ş söz konusu KDV tutarını kanunun 29/1-b maddesinin “mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine yönelik ithal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen KDV katma değer vergisini indirebilecekleri” hükmüne göre ithalatın yapıldığı vergilendirme döneminde indirilecek KDV olarak beyan edecektir.
Türkiye Cumhuriyeti tarafından ithalatta gözetim ve korunma tedbirleri kapsamında kabuklu ceviz ithalatı işlemlerinde ton başına 416,00-$ Ek Mali Yükümlülük getirilmiştir. Bu mali yükümlülük kanunun 21’İnci maddesi gereği KDV matrahının unsuru olduğundan ((416,00*26,0381)*0,01))108,31-TL/Ton tutarındaki KDV bu mali yükümlülükten doğmaktadır.
Yazımızın başında yer alan Resmi Gazetede yayımlanan karar ile 24.11.2023 tarihinden itibaren İthalatta Gözetim Uygulamasına konu ceviz ürününün ithal edilmesi sırasında ek mali yükümlülükten doğan 108,31-TL/Ton tutarındaki KDV indirim konusu yapılamayacak olup, indirim konusu yapılamayacak olan bu KDV tutarları kanunun 58’inci maddesinin “Mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisi ile mükellefçe indirilebilecek Katma Değer Vergisi, Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez.” hükmü gereği gider veya maliyet olarak dikkate alınacaktır.
İş bu kabuklu ceviz ithalatının 24.11.2023 tarihinden sonra yapılması halinde indirim konusu yapılacak toplam KDV tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Sıra No | Gider Kalemi | Birim Giderler | Hesaplama | Tutar/$ | Tutar/₺ |
1 | CIF bedeli (2+3+4) | 3.650,00-$/Ton |
| 182.500,00 | 4.751.953,25 |
2 | ---ürün bedeli | 3.500,00-$/Ton | 50*3.500,00 | 175.000,00 | 4.556.667,50 |
3 | ---sigorta bedeli | 100,00-$/Ton | 50*100,00 | 5.000,00 | 130.190,50 |
4 | ---navlun | 50,00-$/Ton | 50*50,00 | 2.500,00 | 65.095,25 |
5 | Gümrük Kıymeti |
|
| 182.500,00 | 4.751.953,25 |
6 | Gümrük Vergisi | 15% | 182,500,00*0,15 | 27.375,00 | 712.792,99 |
7 | Ek Mali Yükümlülük | 416,00-$/Ton | 50*416,00 | 20.800,00 | 541.592,48 |
8 | KDV Matrahı (5+6+7) |
|
| 230.675,00 | 6.006.338,72 |
9 | Katma Değer Vergisi (8*0,01) | %0,10 | 230.675,00*0,01 | 2.306,75 | 60.063,39 |
10 | İndirim konusu yapılamayacak KDV (Gider veya Maliyet Unsuru Olarak Dikkate Alınacak Tutar) | 4,16-$/Ton | 50*4,16 | 208,00 | 5.415,92 |
11 | İndirim Konusu Yapılacak Toplam KDV (9-10) |
|
|
| 54.647,47 |
Hayata geçen bu uygulamanın;
ithalatçı mükelleflerin indirilecek KDV tutarlarının azalması nedeniyle ödenecek KDV tutarının artması veya sonraki döneme devreden KDV tutarlarının azalması,
indirilemeyen tutarın maliyet veya gider unsuru olarak dikkate alınması nedeniyle de STMM/SMM tutarında artışa
Maliyet veya gider olarak dikkate alınan tutarlar nedeniyle satış fiyatının artması, gibi birtakım etkileri olacaktır.
30.11.2023
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
